ՏՕՆ ԹԱՐԳՄԱՆՉԱՑ

Այսօր (հինգշաբթի 6 յուլիս 2017) մեր լուսաշող ու պայծառատես թարգմանիչների՝ Ս. Սահակի եւ Ս. Մեսրոպի տօնն է։

Տօնն է Թորգոմի տան զոյգ լուսաւորիչների, որոնց ձեռքով առաւել հաստատուն ու ամուր եղաւ հայոց եկեղեցին։ Տօնն է այն անզուգական զոյգի, որ «Երկրաւոր փառքի մեծութիւնը» թողած ապաւինեցին անմահ փեսայի յոյսին արժանանալով յաւիտենական փառաց պահին։

Այո՛, մեր եկեղեցու տօնացոյցը մեզ յիշեցնում է, որ այսօր մենք կոչւած ենք յիշելու եւ վերանորոգելու մեր քրիստոսաւանդ հաւատքը առ Աստւած եւ իր սրբերի՝ Ս. Սահակի եւ Ս. Մեսրոպի, որոնք իրենց կենսագիրների բառերով, գիշեր ցերեկ տքնեցին, չարչարւեցին ի խնդիր հայոց աշխարհի լուսաւորութեան, ի խնդիր քրիստոնէական հաւատքի ամրապնդման եւ Հայաստան աշխարհի հզօրացման։ Նրանք՝ Ս. Սահակ եւ Ս. Մեսրոպ հմտացած ժամանակի գիտութեան ու փիլիսոփայութեան արւեստների մէջ եղան մեծ լուսաւոր ջահեր Հայաստան աշխարհի երկնակամարի ներքեւ։

Թարգմանիչ հայրերը սիրոյ վրայ պատւանդանւած հաւատքով ու յոյսով լծւեցին գործի եւ աստւածային օրհնութիւններով լուսաւորւած, կարողացան Հայաստան աշխարհը պայծառափայլել ու այն վերածել Աստծու խօսքի աղբիւրի, որից բխած անմահական ջրերը յագեցրին հոգիները հոգեւոր ծարաւի կարօտեալների։ Թարգմանիչ հայրերը իրենց լայնախոհ ու համապարփակ գործունէութեամբ ու մտածողութեամբ աշխարհագրականօրէն բաժանւած Հայաստանը վերածեցին մէկ ամբողջութեան, այն ողողելով հայացւած աստւածաշնչից բխող հոգեւոր ըմպելիով։

Հիմնական ու իսկական նպատակը թարգմանիչ հայրերի Աստւածաշունչ Մատեանը հայերէնի վերածելով քրիստոնէութիւնը աւելի հաղորդական ու գիտակցական ձեւով ժողովրդին քարոզելն էր եւ միւս կողմից էլ իրագործելն էր հայ ժողովրդի հոգեկան միութիւնն ու միաւորութիւնները։ Նրանց իրենց գործունէութեամբ «Գիտութեան խաւարը փարատեցին, իմաստութեան լոյսը ծագելով Թորգոմի որդիների»։

Այսօր ի տես նրանց մեծ գործին կոչւած ենք ազգովին անաղարտ ու սուրբ պահել մեսրոպաստեղծ հայոց այբուբենն ու քրիստոնէական մեր հաւատքը, այլեւ մեր պատմական հայրենիքի հանդէպ մեր յանձնառութիւնն ու պատկանելիութիւնը։ Չմոռանանք, որ հայոց գրերի գիւտի մէջ տիրական դերակատարութիւն ունեցաւ օրւայ հայոց լուսամիտ ու հայրենասէր Վռամշապուհ թագաւորը։

Այսօր դժբախտաբար մեր լեզուն ոչ միայն աղաւաղւած է այլեւ նահանջելու մէջ է։ Հայ գիրքը որբացած է ու մէկդի նետւած. Աստւածաշունչ Մատեանը, լաւագոյն պարագաներում, միայն գրադարանի զարդի է վերածւած։ Հարկ է սթափիլ, հարկ է գուրգուրալ մեր լեզւին, որ կապն է անցեալի ու ներկայի մշակութային մեր գանձերին, ողջ հոգեւոր հարստութեան։

Այսօրւայ համաշխարհայնացած այլեւ նիւթականացած եւ մի քիչ էլ այլասերած աշխարհում, մարդկային ընկերութիւնը, կազմակերպութիւնները որոնումի, փնտրտուքի մէջ են։ Ժողովուրդների կեանքում հոգեւոր արժէքներ նկատւող աւանդութիւնները խախտւում են եւ մարդ արարածը դժբախտաբար իր մարդկայնութիւնից հեռանում է։

Այս տխուր երեւոյթների դէմ յանդիման կանգնած, հայը կոչւած է ուսումնասիրելու եւ խորապէս ճանչնալու իր պատմութիւնը, լեզուն, կրօնն ու մշակոյթը, այն մշակոյթը որի հիմը դրին մեր թարգմանիչ հայրերը եւ որ այսօր կազմում է մեր ժողովրդի դէպի յաւերժութիւն գնացքի անսասանելի պատւանդաններից մին. Այսօր որեւէ ժամանակից աւելի մենք կոչւած ենք։

Հայոց պատմահայր Մովսէս Խորենացին հետեւեալ բառերով բնորոշում է Ս. Մեսրոպ Մաշտոցին. « Գերազանցեց իր ժամանակի բոլոր առաքինի մարդկանց, որովհետեւ ամբարտաւանութիւնը եւ մարդահաճութիւնը չկարողացան երբեք տեղ գրաւել նրա վարքի մէջ, այլ միշտ եղաւ բարեխորհուրդ, հեզ, լաւակամ, երկնայինների սովորութեամբ էր զարդարել ինքն իրեն… որովհետեւ տեսքով հրեշտականման էր, մտքով ծննդական, խօսքով՝ պայծառ, գործով՝ ժուժկալ, մարմնով՝ արտափայլեալ - արտաքին կերպարանքի վրայ մի փայլ, մի վեհութիւն ունէր-, խորհրդակցութեամբ՝ մեծ, հաւատքով՝ ուղիղ, յոյսով՝ համբերող, սիրով՝ անկեղծաւոր, ուսուցմունքի մէջ՝ անձանձրոյթ »։ Իսկ հայոց շարականագիրը Ս. Մեսրոպին նմանեցնում է Մովսէս մարգարէին, որ ՛՛ օրէնքի գիրը բերեց Հայաստան աշխարհ, որով լուսաւորւեցին Թորգոմի որդիները ՛՛։

Սրբոց Թարգմանչաց այս տօնը թող առիթ լինի բոլորիս, որ վերստին լուսաւորւենք քրիստոնէական լոյսով, մեր հայրերի հաւատքով ու մշակութային մեր արժէքներից մեզի փոխանցւող աստւածահիմն ճշմարտութիւններով։

ՍԵՊՈՒՀ ԱՐՔ. ՍԱՐԳՍԵԱՆ

ԱՌԱՋՆՈՐԴ ԹԵՀՐԱՆԻ ՀԱՅՈՑ ԹԵՄԻ