ԶՕՐԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ՀԱՆՐԱՀԱՒԱՔ՝ Ի ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹԻՒՆ ԱՐՑԱԽԻ ԵՒ ԱՐՑԱԽԱՀԱՅՈՒԹԵԱՆ

 

«ԱՐՑԱԽԻ ՀԵՏ, ԱՐՑԱԽԻ ԿՈՂՔԻՆ»

Ուրբաթ, թւականիս յունւարի 27-ին, Թեհրանի Ս. Սարգիս եկեղեցում կազմակերպւած հանրահաւաքին խուռներամ մասնակցութիւն էին բերել համայնքիս գիտակից հայորդիներն՝ ի պաշտպանութիւն Արցախի եւ արցախահայութեան:

Առաւօտեան Ս. Սարգիս եկեղեցում Թեմիս Առաջնորդ Գերշ. Տ. Սեպուհ Ս. Արք. Սարգսեանի նախագահութեամբ մատուցւող Ս. եւ Անմահ Պատարագի աւարտին տեղի ունեցաւ Հոգեհանգստեան արարողութիւն՝ վերջին շաբաթներում Գեղարքունիքի մարզի Ազատ գիւղի զօրանոցի կացարանում հրդեհից զոհւած 15 զինծառայողների յիշատակին: Սրբազան Հայրը յաւարտ հոգեհանգստեան արարողութեան, յընթացս քարոզի իւրաքանչիւր երկրի գոյութեան եւ զօրութեան երաշխիքը բանակը համարելով յատնեց.-«Հայաստանի ու Արցախի զօրութեան, հզօրութեան եւ գոյատեւման առանցքը կազմում է հայկական բանակը, որն անցնող երեսուն տարիների ընթացքին տարածաշրջանի ամենատոկուն ուժերից մէկն է եղել, որի փաստն է Ղարաբաղեան առաջին եւ երկրորդ պատերազմները եւ մանաւանդ 2016 թւականի ապրիլեան քառօրեայ պատերազմը, երբ անակնկալօրէն թշնամին յարձակւեց հայկական բանակի վրայ իսկ բանակը ամենայն պատասխանատւութեամբ եւ հզօր կամքով նրան դուրս շպրտեց երկրի սահմաններից»: Սրբազան Հայրը շարունակեց.-«Աղօթքը ուժ է տալիս եւ զօրութիւն է պարգեւում եւ մեզ բոլորիս կապում է միմեանց, որպէսզի իրարով զօրացած շարունակենք մեր կեանքի գոյապայքարը՝ ի խնդիր մեր հայրենիքին, Արցախին եւ մեր ժողովրդի ամբողջականութեան պահպանման համար: Հետեւաբար մենք աղօթում ենք, որ Աստւած ուժ եւ կարողութիւն տայ հայկական բանակի զօրավարներին, զինւորներին, որպէսզի նրանք Աստւածային օրհնութեամբ ու մեր ժողովրդի եւ ինչուչէ նաեւ մեր Եկեղեցւոյ զօրակցութեամբ կարողանայ տարածքներից ներս մուտք գործած անօրէն թշնամուն նորից դուրս վտարել եւ վերականգնեցնել Հայրենիքի սահմանների ամբողջականութիւնը»: Սրբազան Հայրը հայցեց, որ Աստւած բոլոր նահատակ զինւորների հոգիները իր երկնային լոյս խորաններում հանգչեցնի եւ նրանց ընտանեկան պարագաներին պարգեւի Սուրբ հոգու մխիթարութիւն եւ անսասան պահի մեր ժողովրդին, Հայրենիքին եւ եկեղեցուն:

Ս. Պատարագին եւ Հոգեհանգստեան արարողութեանը յաջորդեց ժողովրդական հանրահաւաքը, որը տեղի ունեցաւ Ս. Սարգիս եկեղեցու շրջափակում մասնակցութեամբ՝ յատուկ հրաւէրով Թեհրան ժամանած Արցախի Մարդու իրաւունքների պաշտպան Գեղամ Ստեփանեանի եւ ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Ասպրամ Կրպէեանի (Արցախի ազատամարտիկ՝ Հայաստանի Ազգային Հերոս՝ նահատակ Թաթուլ Կրպէեանի դուստրը) եւ ներկայութեամբ՝ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան Ազգային Կեդրոնական Վարչութեան Քաղաքական ժողովին անդամ՝ պրն. Յովսէփ Աւետեանի, Գերպ. Տ․ Վաղինակ Ծ․ վարդապետ Մելոյեանի, Իրանի Հայ Կաթողիկէ համայնքի հոգեւոր առաջնորդ Տ. Սարգիս եպս. Դաւթեանի, Հայ Աւետարանական Եկեղեցու հոգեւոր հովիւ Վերպ. Սերգէյ Շահվերդեանի, Վերպ. Միշէլ Աղամալեանի եւ Վերպ. Վազրիկ Սաֆարեանի, Իսլ. խորհրդարանում իրանահայութեան զոյգ պատգամաւորներ՝ Արա Շահվերդեանի եւ Ռոբերթ Բեգլարեանի, Թեմական խորհրդի ատենապետ ճրտպ. Նորայր Արամեանի, «Ալիք» հաստատութեան ներկայացուցիչ Սեւան Դանիէլեանի, Ի. Իսլ. Հանրապետութիւնում Հայաստանի Հանրապետութեան դեսպանատան մշակութային եւ համայնքային հարցերով խորհրդական՝ Սերգէյ Գրիգորեանի, Պատգամաւորական ժողովի, Ազգային մարմինների, Եկեղեցական խորհուրդների, միութիւնների եւ Թեհրանի Հայ Դատի յանձնախմբի ներկայացուցիչների, Քահանայից դասի եւ հոծ թւով հայրենակիցների:

Արցախի Մարդու իրաւունքների պաշտպան Գեղամ Ստեփանեանն իր ելոյթի ընթացքում արցախահայութեան կեանքի եւ ապրելու իրաւունքը պաշտպանելու համար Սփիւռքում կազմակերպւած հանրահաւաքին ներկայութիւնը մեծագոյն պատիւ համարելով յայտնեց, որ Արցախեան ազատագրական պայքարի առաջին իսկ օրից, Արցախցին մշտապէս զգացել է Սփիւռքում ապրող հայի սատարումն ու աջակցութիւնը: Պրն. Գեղամ Ստեփանեանն անդրադառնալով Արցախում տիրող իրավիճակին յայտնեց, որ 2020 թւականի սեպտեմբերին հայ ժողովրդի դէմ սանձազերծւած ադրբեջանա-թուրքական ագրեսիան ունեցել է անդառնալի հետեւանքներ, մեծագոյն կորուստներ՝ մարդկային, նիւթական, տարածքային եւ բարոյահոգեբանական: Այնուամենայնիւ այդ տառապանքների միջով անցնելով անգամ, Արցախցին վճռական է մնացել իր որոշման մէջ՝ վերադառնալու եւ շարունակելու ապրել Արցախում ստանձնելով պատմական պատասխանատւութիւնը Արցախը հայկական պահելու համար: Հրադադարի հաստատումից յետոյ նաեւ օգտագործւել են յանցաւոր մի ողջ գործիքակազմ՝ մարդկանց ահաբեկելու, խաթարելու գիւղատնտեսական աշխատանքները, թոյլ չտալու, որպէսզի գործեն կենսական նշանակութեան ենթակառուցւածքները եւ այս ամէնը այն նպատակի համար, որ ստեղծւեն անտանելի պայմաններ եւ մարդը ի վերջոյ գայ այն համոզման, որ պէտք է լքի այդ տարածքը, սակայն արցախահայութիւնը հաստատակամ համոզւած է, որ կանցի այդ զրկանքների միջով, բայց չի լքի, այլ կմնայ եւ կը պայքարի Արցախը հայկական պահելու համար: Պրն. Գեղամ Ստեփանեանն անդրադառնալով նաեւ 2022 թւականի դեկտեմբերի 12-ին, Արցախը մայր հայրենիքի եւ աշխարհի հետ կապող միակ ճանապարհը՝ Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղին, փակելու գործողութեանը յայտնեց, որ Ադրբէջանի այս յանցաւոր գործողութիւնը ուղիղ ազդել է մարդու բնականոն կեանքի կազմակերպման վրայ, սակայն շարունակում ենք պայքարել մեր ձայնը հասու դարձնելու աշխարհի տարբեր կէտերում եւ այս գործում մեզ մեծապէս օգնում է ամբողջ հայութիւնը աշխարհի տարբեր կէտերում: Արդէն իսկ ականատես ենք, որ Սփիւռքի տարբեր օջախներում կազմակերպւում են նման սատարման միջոցառումներ: Հայութիւնն ամբողջ աշխարհում մոբիլիզացւել է, որպէսզի քաղաքակիրթ աշխարհին հասցնի, որ 21-րդ դարում չի կարելի թոյլ տալ, որ յանցաւոր Ադրբեջանական վարչակազմը ուղիղ վտանգի տակ դնի 120000 մարդու կեանքը եւ զրկի նրանց կենսական իրաւունքներից: Պիտի պահանջել միջազգային հանրութեանը տէր կանգնելու Արցախի ժողովրդի իրաւունքներին եւ կանխելու հայ ժողովրդի ցեղասպանութեան հերթական արարը եւ էթնիք զտման քաղաքականութիւնը, որն իրականացւում է անթաքոյց:
Պրն. Գեղամ Ստեփանեանն յայտնեց, որ օրեր առաջ Ստեփանակերտի վերածննդի հրապարակում տեղի ունեցած բազմահազարանոց հանրահաւաքի ժամանակ Արցախցի մանուկներից մէկը բռնել էր իր ձեռքում մի պաստառ, որի վրայ գրւած էր՝ «Հայաստան մի գնայ զիջումների»: Նա ընգծեց, որ սա միայն Արցախցի մանուկի ուղերձը չէ: Սա համայն արցախահայութեան ուղերձն է ուղղւած Հայաստանին եւ համայն հայութեան՝ «Չպէտք է գնալ զիջումների, որովհետեւ այլեւս զիջումը նշանակում է զիջել մեր արժանապատւութիւնը, զիջել մեր ինքնութիւնը, զիջել մեր սրբագոյն հայրենիքում ապրելու մեր իրաւունքը եւ մեր երեխաների ապագան»: Պրն. Գեղամ Ստեփանեանը մաղթեց, որ հայ ժողովրդի վճռականութիւնը, յանձնառութիւնը, այս պայքարին մեր նւիրւածութիւնը բազմապատկւի, հազարապատկւի եւ իւրաքանչիւրիս մէջ կարծրանայ այդ կարեւորագոյն գաղափարը, որ իրապէս՝ առանց Արցախի չկայ Հայաստան եւ առանց Հայաստանի չկայ հայութիւն, հետեւաբար մենք պէտք է շարունակենք մեր պահանջատիրական պայքարը՝ յանուն մեր ազգային իղձերի իրականացման եւ յանուն ապահով, անվտանգ եւ բարեկեցիկ Հայաստանի, Արցախի եւ համայն հայութեան:

ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Ասպրամ Կրպէեանը նաեւ իր արտայայտութիւնների ընթացքում անդրադառնալով երեխաների եւ պատանիների մասնակցութեանը հանրահաւաքին յայտնեց, որ այս օրերին մեր պետականութեան, մեր երկրի եւ մեր ժողովրդի միջեւ ստեղծւած մարտահրաւէրը մեծագոյն համախմբում եւ մեծագոյն միասնութիւն է պահանջում: Այդ մարտահրաւէրը յաղթահարելու համար իւրաքանչիւր հայ ունի իր պարտաւորութիւնը: Իւրաքանչիւր հայ՝ Հայաստանում, Արցախում եւ Սփիւռքում պիտի ստանձնի մեր միասնական հայրենիքի անվտանգութեան, տարածքային ամբողջականութեան վերականգնման գործում իր բաժին պատասխանատւութիւնը: Նա նշեց.-«Մեզ փորձելու են կոտրել, փորձելու են ընկճել, փորձելու են համոզել, որ մեր պատմական հայրենիքը մերը չէ, որ մենք պէտք է խեղճանանք, պէտք է ենթարկւենք, պէտք է ստրկանանք, պէտք է զիջենք մեր հայրենիքը մեր գոյութիւնը ապահովելու համար: Ստելու են եւ սպասարկելու են դրանով թշնամական օրակարգին, սակայն հայ ժողովուրդը շատ լաւ գիտի, թէ ովքեր են թշնամիները, ովքեր են արտաքին թշնամիները եւ ովքեր են ներսում թշնամական օրակարգի սպասարկուները: Մեզ համար մեր կարմիր գծերը յստակ են, արժանապատիւ հայ մարդու համար կարմիր գծերը յստակ են՝ թէ Հայաստանում, թէ Արցախում եւ թէ Սփիւռքում: Մեզ համար Արցախի ինքնորոշման իրաւունքի Արցախահայութեան արտաքին ինքնորոշման իրաւունքը սակարկելու չէ, մեզ համար Հայաստանի Հանրապետութեան պետութեան տարածքային ամբողջականութիւնը սակարկելի չէ: Մենք վճռական ենք, մեր տխրութիւնը դարձնելու ենք վճռականութիւն, մեր ցաւը գործողութիւն եւ միասնաբար վճռական հաւատով կերտելու ենք մեր բոլորի երազանքների յաւերժական Հայաստանը»:

Գերշ. Տ. Սեպուհ Ս. Արք. Սարգսեանը օրւայ առիթով իր ելոյթի ընթացքում յայտնեց.-«Մենք այսօր հաւաքւել ենք ո՛չ ասելու Ադրբէջանի անմարդկային շրջափակմանը Արցախում մեր ժողովրդի դէմ: Հաւաքւել ենք ո՛չ ասելու թրքա-ադրբէջանական այն անմարդկային վերաբերմունքին, որ ցուցաբերում են Արցախ աշխարհի եւ արցախահայութեան նկատմամբ: Մենք եկել ենք այսօր ասելու ա՛յո Արցախցի ժողովրդի կեանքի գոյապայքարին: Եկել ենք այսօր ա՛յո ասելու մեր Արցախցի քոյրերին եւ եղբայրներին, որոնք այս օրերին մահու եւ կեանքի գոյապայքար են մղում: Մենք ասելու ենք, որ մենք Ձեր կողքին ենք եւ ձեր գոյապայքարը, նաեւ մեր գոյապայքարն է: Այսօր հաւաքւած ենք արցախահայութեան եւ Հայաստանի մեր հայրենակիցներին ասելու, որ մեր հայրենիքի կեանքը երաշխաւորւած է միայն ու միայն Արցախով եւ Արցախի հանրապետութեամբ եւ ինչպէս 1850-ական Ռուս նշանաւոր հեղինակ պատմաբան է ասում.-«Արարատեան դաշտը կարելի չէ պաշտպանել առանց Արցախի»: Արցախը պատւար եւ պատնէշ է բոլոր այն յորդաններին, որոնք գալիս են հիւսիսից կամ հարաւից եւ ուզում են վտանգել Հայաստանի ու Արցախի գոյութիւնը»:
Սրբազան Հայրը իր խօսքերում նաեւ մէջբերեց Ամենայն Հայոց Բանաստեղծ՝ Յովհաննէս Թումանեանի խօսքը, որ ասում է.-«Անցեալի պատմութիւնը մի լուսատու լապտեր է, որ ամէն մի ժողովուրդ ձեռքին պէտք է ունենայ՝ իր ճամբէն անմոլոր գնալու համար»։ Սրբազան Հայրը յայտնեց, որ մեր ժողովրդի պատմութիւնը, հարուստ է յաղթանակներով եւ դրական իրադարձութիւններով, հետեւաբար հարկ է այն լաւապէս սերտել, որովհետեւ այդ պատմութիւնը կը լինի այն լուսատու ջահը, որով մենք կը կարողանանք մեր ճամապարհը ճիշտ եւ ուղիղ ձեւով պահել եւ շարունակել:

Սրբազան Հայրն ընդգծեց.-«Մենք մեր զօրակցութեամբ, մեր համատեղ համագործակցութեամբ եւ մեր տարակարծութիւնները մէկ կողմ դնելով, բալասան պիտի լինենք Արցախի մեր ժողովուրդին եւ զօրացուցիչ ճար պիտի լինենք նրանց, որպէսզի նրանք առաւելագոյն չափով զօրացած շարունակեն իրենց կեանքի գոյապայքարը»: Պայքարը ճիշտ է իր արտայայտչական կերպով զէնքով է, բայց պայքարը նաեւ գրիչով է, պայքարը նաեւ մեր ինքնուրոյնութիւնը բնորոշող մեր լեզւի եւ մեր պատմութեան վանկառումով է, պայքարը նաեւ մեր իրար հանդէպ ունեցած սիրոյ յարգանքի եւ խոնարհութեան մէջ է:

«ԱՐՑԱԽԸ ՄԵԶ Է ԿԱՆՉՈՒՄ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՒՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՅԱՆՁՆԱՌՈՒԹԵԱՆ» այս կանչը ամէն վայրկեան լսւում է, հետեւաբար այդ կանչին ընդառաջ մենք պէտք է մեր կեանքի գոյապայքարը շարունակենք միշտ տեսիլքովը՝ ամբողջական Արցախի, ամբողջական Հայաստանի եւ ամբողջական մեր ժողովրդի:

Սրբազան Հայրն իր խօսքերի աւարտին յայտնեց.-«Արցախը մերն է ու մերը պիտի մնայ», «Ձախորդ օրերը ձմռան նման կուգան ու կերթան, վհատելու չէ վերջ կունենան», «Ես հաւատացած եմ, որ այս դժւարին օրերն էլ պիտի գան ու անվերադարձ գնան եւ մենք պիտի շարունակենք մեր խաղաղ գոյակցութիւնը մեր հայրենի հողի վրայ: Չպէտքէ երբեք յուսահատւել, ընդհակառակը յուսահատութիւնը վանենք մեզանից եւ միասիրտ ու միակամ շարունակենք մեր գոյապայքարը»:

Սրբազան Հայրը անդրադարձաւ Սփիւռքահայ բանաստեղծ Անդրանիկ Ծառուկեանի «Ուխտ Արարատին» բանաստեղծութեան մի քանի տողերին, որտեղ բանաստեղծը՝ Արարատը որպէս խորհրդանիշ մեր ամբողջական հայրենիքի, իր խօսքն Արարատին ուղղելով, ասում է՝

Պիտի հասնինք, սրբազան լեռ, կատարիդ,
Երբ ջրհեղեղը ռումբերուն գտնէ վերջ,
Ու արիւնի ծովերն հագնին ծիածան...
Երբ մորթւած խաղաղութեան աղաւնին
Վերադառնայ արհաւիրքի վիհերէն՝
Ձիթենիի հաշտարար ճիւղը բերնին,-
Պիտի հասնի՛նք կատարիդ...
Պիտի հասնինք, թէ արեւներն իսկ փլին,
Եւ ճամբաներն ըլլան դժոխք ու արիւն,-
Պիտի հասնի՛նք կատարիդ...

Սրբազան Հայրը մեծապէս ողջունեց ժողովրդի եւ ի մասնաւորի երեխաների եւ երիտասարդների խուռներամ մասնակցութիւնը հանրահաւաքին եւ աղօթեց առ բարձրեալն Աստւած, որ օրհնէ ամբողջ հայ ժողովրդին եւ Իր հովանու տակ պահէ մեր Հայրենիքն ու Ս. Եկեղեցին։

Հանրահաւաքի ընթացքում հեռարձակւեց Արցախի թեմի Առաջնորդ Գերշ. Տ. Վրթանէս Ս. Եպս. Աբրահամեանի պատգամը, որով թեմի անունից երախտագիտութիւն եւ շնորհակալութիւն էր յայտնում Արցախին եւ արցախահայութեանը զօրակցելու կազմակերպւած հանրահաւաքի համար եւ ընդգծում, որ «Միասնականութեամբ կարող ենք անհնարինը հնարաւոր դարձնել Աստծոյ օգնականութեամբ, քանի որ դա է այն Աստւածային ներուժը, որ կարող է մեզ այս վտանգից փրկել, հետեւաբար իմ աղօթքն է, որ Ձեր այդ միասնականութիւնը դառնայ այն թթխմորը, որը կարող է միաւորել եւ միասնականութեան բերել ամբողջ մեր հայութեանը»:

Հանրահաւաքի աւարտին մէկ րոպէ լռութեամբ յարգւեց նահատակների յիշատակը եւ օրւայ հաղորդավար՝ Սարինէ Թորոսեանը ընթերցեց օրւայ հանրահաւաքի բանաձեւը, որտեղ պահանջւում է միջազգային ատեանների, մասնաւորապէս՝ Իրանի Իսլ. Հանրապետութեան անմիջական միջամտութիւնը՝ վերաբացելու Արցախն ու Հայաստանն իրար կապող Բերձորի (Լաչին) միջանցքը, ինչպէս նաեւ ստեղծելու Արցախի բնիկ հայ ժողովրդին ադրբեջանական ցեղասպանական արարքներից պաշտպանելու զօրակցութիւնը:

Ազգային Առաջնորդարանի Հանրային կապ