Երկուշաբթի, 8 յուլիս 2024 թւականին, Թեհրանում, իր մահկանացուն կնքեց Թեհրանի Հայոց Թեմում շուրջ 6 տասնամեակ ծառայած հոգեւորական, 92-ամեայ Արժ. Տ. Վարազդատ Աւագ Քհնյ. Քեշիշեանը:

Հանգուցեալ Տէր Հօր վերջին օծման եւ թաղման եկեղեցու կարգը կատարւեց շաբաթ, 13 յուլիս 2024 թւականին, Թեհրանի Ս. Սարգիս եկեղեցում: Պատարագիչն էր Արժ. Տ. Սահակ քհնյ. Խոսրովեանը իսկ Կրօնական արարողութեանը ներկայ էին Հոգշ. Տ. Առաքել Աբղ. Գատեհճեանը, Քահանայից դասը, Ի. Իսլ. Խորհրդարանում Թեհրանի եւ հիւսիսային իրանահայութեան պատգամաւոր Արա Շահվերդեանը, Թեմի ազգային մարմինների եւ եկեղեցական խորհուրդների ներկայցուցիչները, հանգուցեալի հարազատները եւ հոծ թւով հաւատացեալ ժողովուրդ:

Յընթացս Ս. Պատարագի, «Ողջոյն»-ի պահից առաջ, Արժ. Տ. Վարազդատ Աւագ Քհնյ. Քեշիշեանի դագաղը քահանայ հայրերի միջոցով եկեղեցու ատեանից բերւեց Ս. Խորան, որտեղ իր հոգեւոր եղբայրներից ու բարեպաշտ ժողովրդից հրաժեշտ առաւ հանգուցեալ Տէր Հայրը: Այնուհետեւ Հոգշ. Տ. Առաքել Աբղ. Գատեհճեանը Ս. Միւռոնով օծեց նրա ճակատն ու աջը՝ վերջին օծումը տալով նրան:

Խորհրդի կատարումից յետոյ, Հոգշ. Հայր Սուրբը քարոզեց ըստ հետեւեալի՝

ՅԱՆՈՒՆ ՀՕՐ ԵՒ ՈՐԴՒՈՅ ԵՒ ՀՈԳՒՈՅՆ ՍՐԲՈՅ. ԱՄԷՆ:

«Ողջո՜յն քեզ Սեղան սրբութեան, ողջո՜յն ձեզ դասք քահանայութեան, ողջո՜յն ձեզ մանկունք եկեղեցւոյ, ողջո՜յն ձեզ հաւատացեալ եղբարք իմ ի Քրիստոս, Ես ճանապարհորդեցի առ Արարիչն իմ, առ Քրիստոս յոյսն ամենեցուն»։

Այս բառերով մեզնից կը հեռանայ բոլորիս հոգեւոր հայրը, եղբայրը, բարեկամը, ընկերը, հարազատը, ազգականը, սիրելին՝ Տէր Վարազդատը: Հոգելոյս Տէր Հայրը այսօր հրաժեշտ կը տայ իր սիրելի մօր՝ Հայ Առաքելական Ս. Եկեղեցիին, հրաժեշտ կը տայ Տիրոջ Ս. Սեղանին, որի վրայ 58 տարիներ շարունակ ծառայեց, Ս. եւ Անմահ Պատարագ մատուցեց եւ Քրիստոսի խօսքը ուսուցանեց ու քարոզեց։ Հրաժեշտ կը տայ իր ծառայակիցներին՝ քահանայ եղբայրներին, որոնց համար եղաւ սիրելի հայր եւ խրատող եղբայր: Հրաժեշտ կը տայ մեր եկեղեցու հաւատացեալների բազմութեան, որոնց համար դարձաւ օրինակելի եւ տիպար հոգեւորական: Եւ իր վերջին խօսքը կ'արտայայտէ այս բառերով. «Ես կ'երթամ իմ Արարիչիս մօտ, կ'երթամ Քրիստոսի մօտ, որ բոլորիս յո՛յսն է: Կ'երթամ անհո՛ւն ուրախութեամբ, գոհո՛ւնակ սրտով, մաքո՛ւր խղճով, խաղա՛ղ հոգիով եւ բա՛ց ճակատով, որովհետեւ «Բարի պատերազմը մղեցի, կեանքիս ընթացքը աւարտեցի, հաւատքը պահեցի» (Բ. Տմ 4. 4), «Եկեղեցիին ծառայ եղայ՝ իբրեւ Աստուծոյ կողմէ տրուած պարտականութիւն, որպէսզի իր ամբողջութեանը մէջ ձեզի քարոզեմ Աստուծոյ խօսքը» (Կղ 1. 25): Այսօր ես կ'երթամ Քրիստոսի մօտ, որուն սիրեցի իմ ամբողջ սրտովս, ամբողջ հոգիովս, ամբողջ մտքովս եւ զօրութեամբս (Բ. Օր 6. 5, Ղւ 19. 18, Ղկ 10. 27), սիրեցի իմ անձէս աւելի, սիրեցի իմ ծնողքէս աւելի, սիրեցի իմ ընտանիքէս աւելի (Մտ 10. 37): Ես կ'երթամ, որպէսզի յաւիտենապէս Տիրոջս մօտ ըլլամ: Եւ կը յորդորեմ ձեզի ըսելով. «Յարգելու մէջ իրար գերազանցեցէք» (Հռ 12. 9-10), «Սիրով ծառայեցէք իրարու» (Գղ 5. 13), «Միշտ խոնարհ ու հեզ եղէք եւ համբերատար, եւ ձեր սէրը ցոյց տուէք՝ հանդուրժելով իրարու» (Եփ 4. 2), «Իրարու հանդէպ քաղցր ու գթած եղէք եւ ներեցէ՛ք իրարու» (Եփ 5. 32), «Քաջալերեցէ՛ք իրար եւ իրարու հաւատքը ամրապնդեցէք» (Ա. Թս 5. 11)»:

Հայր Սուրբն ասաց.-«Այս պահին, Թեհրանի Հայոց Թեմի Թեմակալ Առաջնորդ Գերշ. Տ. Սեպուհ Սրբ. Արք. Սարգիսեանի, Թեմիս Պատգամաւորական ժողովի, Թեմական Խորհրդի, Կրօնական Խորհրդի, Հաշւեքննիչ Մարմինի, Քահանայից դասի եւ մեր սիրելի ժողովուրդի թարգմանը հանդիսանալով, կասեմ. «Գնա՛ Տէր Վարազդատ, գնա՛ Տիրոջդ մօտ, գնա՛ երկինք, որովհետեւ դու արժանի ես երկինքին: Այս աշխարհին վրայ դու ընտրեցիր Տիրոջ ծառան լինել, ապրեցիր երկինքի համար, ապրեցիր ժողովրդիդ համար, մարդկանց ցոյց տւեցիր երկինքի՛ ճամբան, ցոյց տւեցիր Տիրո՛ջ ճամբան, ճշմարտութեա՛ն ճամբան: Եղար Տիպա՛ր հոգեւորական, օրինակելի կեա՛նք վարեցիր, ազգիդ սէրը եւ վստահութի՛ւնը շահեցիր եւ Տիրոջդ գո՛հ եւ ուրա՛խ պահեցիր: Գնա՛ եւ ննջիր՛ խաղաղութեամբ, ննջիր՛ Քրիստոսի մօտ, ննջիր՛ այնտեղ, որտեղ կը պատկանես: Մնաս բարով, սիրելի Տէր Վարազդատ»»:

Հայր Սուրբն իր քարոզի ընթացքում ընթերցեց Հոգելոյս Տ. Վարազդատ Աւ. Քհնյ. Քեշիշեանին կենսագրականը՝

Աւազանի անունով՝ Յակոբ: Ծնւել է 1932-ին, Իրանի Սպահան նահանգի Փերիա գաւառի Բոլորան գիւղում, աւանդապահ ու բարեպաշտ ընտանիքի յարկին ներքոյ: Մանուկ Յակոբը հասակ նետած է իր մեծ հօր՝ Մարգարի անմիջական շունչի ներքեւ, որ զաւակն էր Տ. Յակոբ Քհնյ. Քեշիշեանի: Մանուկ Յակոբը իր եկեղեցական տարրական ուսումը ստացած է իր մեծ հօր մօտ, որ քաջածանօթ էր կրօնական գիտելիքներին եւ եկեղեցական արարողութիւններին: Դպրոցական ուսումը ստացել է իր ծննդավայրի «Հայրիկեան» դպրոցում: Ապա 1949-ին հետեւել է ուսուցչական դասընթացքներին, որից յետոյ 13 տարի շարունակաբար, «Հայրիկեան» դպրոցում պաշտօնավարել է իբրեւ Հայոց լեզւի ու Քրիստոնէական Կրօնի ուսուցիչ: Երեք տարի իբրեւ Քրիստոնէական Կրօնի ուսուցիչ, դասաւանդել է Ռաշտի «Յորդանանեան» դպրոցում:
1951-ին, ամուսնացել է համագիւղացի Շուշան Թահմազեանի հետ՝ ունենալով մէկ աղջիկ եւ վեց տղայ զաւակներ՝ Արմենակ, Ռազմիկ, Մովսէս, Մարգար, Հրանտ, Գագիկ եւ Քարմէն:
1965-ին, ընդառաջելով Սպահանի Հայոց Թեմի Կրօնական Խորհրդի կոչին, մասնակցել է Նոր Ջուղայի Ս. Ամենափրկիչ վանքի հոգեւոր դպրանոցի քահանայից դասընթացքներին: Դպրանոցը աւարտելով, Յուլիս 28 1966-ին, վեց քահանաների հետ, Նոր Ջուղայի Ս. Ստեփանոս եկեղեցում ձեռնադրւել է քահանայ, ձեռամբ Թեհրանի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Գերշ. Տ. Արտակ Արք. Մանուկեանի եւ Խարտաւիլակութեամբ Սպահանի Թեմի ժամանակի Առաջնորդական տեղապահ՝ Հոգշ. Տ. Եփրեմ Վրդ. Թապագեանի:
Իր իսկ ցանկութեամբ, իր անդրանիկ Պատարագը մատուցել է ծննդավայր Բոլորան գիւղի Ս. Ղուկաս եկեղեցում: Այնուհետեւ, սկսել է իր հոգեւոր ծառայութիւնը Թեհրանի Հայոց Թեմում, նախ Ս. Աստուածածին եւ ապա՝ Ս. Սարգիս եկեղեցիներում: Նա միաժամանակ իբրեւ այցելու քահանայ, պաշտօնավարել է Ռաշտ, Անզալի եւ Սարի քաղաքներում: 1967-ին ստանձնել է Ռաշտի ամուսնութեան գրասենեակի արտօնատիրոջ պարտականութիւնը:
Տէր Վարազդատ Աւ. Քհնյ. Քեշիշեանը երկար տարիներ իբրեւ հոգեւորական անդամ մասնակցել է Թեհրանի Հայոց Թեմին Պատգամաւորական ժողովներին: Իբրեւ Թեմակալ Առաջնորդի ներկայացուցիչ, անդամ է դարձել Դատական Խորհրդի: Տասը տարի վարել է Կրօնական Խորհրդի առաջին ատենապետի պատասխանատու պաշտօնը: Երկար տարիներ դարձել է Առաջնորդական փոխանորդ:
Իբրեւ վարձատրութիւն Տէր Վարազդատի երկար տարիներու անսակարկ հոգեւոր ծառայութեան, մարտ 7 1977-ին եւ փետրւար 10 1983-ին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Երջանկայիշատակ Տ. Տ. Խորէն Ա. Վեհափառ Հայրապետի սրբատառ կոնդակներով, արժանացել է հերթաբար Լանջախաչ եւ ծաղկեփիլոն կրելու պատւին: 29 յուլիս 1991-ին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Երջանկայիշատակ Տ. Տ. Գարեգին Բ. Վեհափառ Հայրապետի սրբատառ կոնդակով ստացել է աւագութեան տիտղոսը:

Հայր Սուրբը յաւելեց.-«Թեհրանահայ համայնքի ժողովրդի վկայութեամբ, Տէր Վարազդատ Աւ. Քհնյ. Քեշիշեանը եղել է բարի, իմաստուն, խաղաղարար եւ տիպար քահանայ:
Տէր Վարազդատը բոլորի քահանան էր. Նա ո՛չ մէկ խտրութիւն ու տարբերութիւն չէր դնում իրեն յանձնւած հոգեւոր հօտի զաւակների միջեւ: Եղել է թէ՛ մանուկի, թէ՛ պատանու, թէ՛ երիտասարդի, թէ՛ հասունի, թէ՛ տարեցի, թէ՛ աղքատի, թէ՛ հարուստին, թէ՛ հիւանդի եւ թէ առողջի քահանան:
Տէր Վարազդատը իր հետ ուրախութիւն կը տանէր, ո՛ւր որ գնար: Երբ մարդիկ իրեն տեսնէին, ժպիտով եւ ուրախութեամբ նրա մօտ կը վազէին: Երբ մարդիկ նրա անունը լսէին, անպայման կը ժպտային: Երբ իր մասին խօսէին, միշտ սիրով եւ ուրախութեամբ կը խօսէին, որովհետեւ Տէր Հայրը իր բարի նկարագրով բոլորի սրտերը գրաւել եւ բոլորի սրտերում յատուկ տե՛ղ ունէր:
Տէր Վարազդատը նկարագրով խաղաղարար էր: Նա իր 58 տարիների հոգեւոր ծառայութեան ընթացքին, ո՛չ մէկի չի վշտացրել, ո՛չ մէկից խռոված չէր եւ ո՛չ մէկ անձի հետ թշմանութիւն չի ունեցել: Տէր Հայրը հետեւելով Քրիստոսի այն խօսքին, որ կ'ասէ. «Խաղաղութիւնս կը թողում ձեզի. իմ խաղաղութիւնս է որ կու տամ ձեզի, որ այս աշխարհի տուած խաղաղութենէն տարբեր է» (Յհ 14. 27), փորձեց իր կեանքն ապրել Քրիստոսի՛ սովորեցրած խաղաղութեամբ:
Տէր Վարազդատը խոնա՛րհ քահանայ էր: Հակառակ այն իրողութեան, որ Տէր Հայրը այս Թեմի երիցագոյն քահանան էր, տեսել էր երեք Կաթողիկոսներ, երկու Թեմակալ Առաջնորդներ, ստանձնած էր պատասխանատու եւ բարձր պաշտօններ, որոնցից գերադասը Առաջնորդի Փոխանորդի պաշտօնն էր, Նա միշտ մնաց խոնարհ, հետեւելով Քրիստոսի այն խօսքին, որ կ'ասէ. «Ով որ իր անձը բարձրացնէ, պիտի խոնարհի եւ ով որ իր անձը խոնարհեցնէ, պիտի բարձրանայ» (Մտ 23. 12)։
Տէր Վարազդատը նկարագրով յարգալից էր: Հակառակ այն իրողութեան, որ Տէր Հայրը այս Թեմի երիցագոյն քահանան էր, հարուստ փորձառութիւն եւ եկեղեցական ծով գիտելիքներ ունէր, սակայն նա միշտ յատուկ յարգանք ունէր այս Թեմին այցելու երիտասարդ Հայր Սուրբերի նկատմամբ: Նրա շրթերից չէին պակում «Աստուած Օգնականը», միշտ յարգանքով ոտքի կը կանգնէր, երբ որեւէ Հայր Սուրբ եկեղեցի ներս մտնէր եւ երբ արարողութեան ընթացքին որեւէ բան պիտի կատարէր, նախ յարգանքով կը մօտենար Հայր Սուրբին, հրաման կ'առնէր եւ ապա իր պաշտօնը կը կատարէր»:

Հայր Սուրբը նշեց, որ այս երեք ամսւայ կարճ փորձառութեամբ, Տէր Վարազդատի հասցէին վկայւած յիշեալ առաքինութիւնների վրայ ուզում է երկու առաքինութիւն աւելացնել:
Առաջինը՝ պարտաճանաչութիւն
Նա ասաց.-«Տէր Վարազդատ Աւ. Քհնյ. Քեշիշեանը պարտաճանաչ հոգեւորական էր: Նա հակառակ իր վերջին տարիների առողջապահական ծանր վիճակին, գրեթէ ամէն օր ներկայութիւն էր Ազգային Առաջնորդարանի շէնքում: Պարտաճանաչութեան բարձր գիտակցութեամբ, ամէն Ուրբաթ եւ Կիրակի օրերը ներկայ էր կրօնական արարողութիւններին: Անցեալ երեք ամիսներին, անձամբ կը փորձէի Տէր Վարազդատից առաջ եկեղեցի հասնել, սակայն որքան էլ շուտ գայի, Տէր Վարազդատը ինձնից առաջ այտեղ էր: Հակառակ իր առողջապահական ծանր վիճակին, Տէր Վարազդատը Հանրապետական եւ Հայրապետական մաղթանքների արարողութիւններին ամբողջ տեւողութեան կանգնած կը մնար: Քայլելու դժւարութիւն ունենալով հանդերձ, մինչեւ Ազգային Առաջնորդարանի շէնքի դիմաց կ'երթար, որպէսզի Սրբազան Հօր թափօրին մաս կազմէր: Եթէ արարողութեան ընթացքին սխալ կատարւէր, կ'անհանգստանար: Ս. եւ Անմահ Պատարագի կանգնելու բաժինների ընթացքին, միշտ կանգնած էր: Պարտաճանաչութեան բարձր գիտակցութեամբ, միշտ կը հարցնէր Սրբազան Հօր առողջութեան մասին եւ ջերմապէս կ'աղօթէր Նրա շուտափոյթ ապաքինման համար:
Տէր Վարազդատը սիրւած հոգեւորական էր: Ամէն անգամ, որ հաւատացեալները Ս. Հաղորդութիւն կը ստանային, Տէր Հօր շուրջ կը հաւաքւէին, կը հարցնէին Նրա առողջութեան մասին, կը համբուրէին նրա Ս. Աջը, կ'աղօթէին որ շուտով առողջանայ եւ կ'ասէին. «Մենք ձեզ շատ ենք սիրում, Տէր Վարազդատ»»:

Տէր Վարազդատի վախճանումը մեծ կորուստ էր Թեհրանի Հայոց Թեմին եւ ընդհանրապէս Հայ Առաքելական Ս. Եկեղեցու համար:
Թեհրանի Հայոց Թեմի Թեմակալ Առաջնորդի, Պատգամաւորական ժողովի, Թեմական Խորհրդի, Կրօնական Խորհրդի, Հաշւեքննիչ Մարմնի, Քահանայից դասի եւ մեր սիրելի ժողովրդին անունով, մեր խորին վշտակցութիւններն ու ցաւակցութիւնները կը յայտնենք Տէր Հօր Երէցկնոջ, զաւակներին, թոռներին, հարազատներին, բարեկամներին, ընկերներին, ծանօթներին եւ պարագաներին: Աղօթող ենք, որ Աստւած Տէր Վարազդատի հոգին իր լոյս խորանների մէջ հանգչեցնէ եւ լուսաւորէ: Աղօթող ենք, որ Տէր Հայրը արժանի լինի երկինքի արքայութեան: Աղօթող ենք, որ Աստւած իր ընտանիքի անդամներին ծով համբերութիւն եւ իր Ս. Հոգուն անսպառ մխիթարութիւնը պարգեւէ: Այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

Այնուհետեւ Քահանայից դասն իր վերջին հրաժեշտն ու համբոյրը փոխանցեց հանգուցեալ Տէր Հօր եւ ստացան նրա վերջին ողջոյնը, ապա դագաղը կրկին տեղափոխւեց եկեղեցու ատեան եւ առիթ տրւեց ժողովրդին՝ իր հրաժեշտը տալու նրան:

Վերջին օծման արարողութիւնից յետոյ, հանգուցեալի դին փոխադրւեց Նոր Բուրաստան գերեզմանատուն, որտեղ Հայր Սուրբի ձեռամբ եւ Թեմի բոլոր քահանայ հայրերի մասնակցութեամբ, ամփոփւեց հայոց ազգային գերեզմանատան քահանայից բաժնում:

Յիշատակն արդարոց օրհնութեամբ Եղիցի:

Ազգային Առաջնորդարանի Հանրային կապ