ارامنه ایران از نیمه دوم قرن هجدهم در تهران اقامت گزیده اند در زمان كریمخان زند پادشاه وقت ایران و بنا به دستور او 10 خانواده ارمنی از جلفای اصفهان به تهران منتقل شده و در حومه شهر در محله دولاب ساكن شدند. 

آغامحمدخان، مؤسس سلسلة پادشاهی قاجار در جریان لشكركشی های خود به قفقاز، دهها خانواده ارمنی را اسیر كرده و آنها را به تهران كوچاند و در محله دروازه قزوین تهران، شهری كه از جانب او پایتخت ایران اعلام شده بود، جای داد.

 

از سال 1798، بعد از جلوس فتحعلی شاه برتخت سلطنت، ارامنه از نواحی مختلف ایران به تهران آمده و در محلات این شهر سكونت اختیار گزیدند. بنابه فرمان وی از شهرهای جلفای اصفهان و تبریز خانواده های صنعتگر ارمنی به تهران آورده شده و در محلات دروازه قزوین و شاه عبدالعظیم اسكان داده شدند. 

از سالهای 1930 به بعد خانواده های ارمنی به تدریج به نواحی شمالی شهر نقل مكان نمودند. ده ها خانواده از جلفای اصفهان و تبریز و مناطق ارمنی نشین دیگر به تهران كوچ كرده و در اطراف مدرسه” داوتیان“ اقامت گزیدند.

بر اساس مدارك موجود در بایگانی خلیفه گری ارامنه تهران در نظر بوده كه جامعه ارمنی تهران كه تا آن هنگام وابسته به حوزه خلیفه گری ارامنه ایران- هندوستان ( حوزه جلفای اصفهان) بود، از حوزه مزبور جدا و به حوزه مستقلی تبدیل شود. این برنامه فقط در سال 1945 عملی گردید. در این موقع صدها خانواده ارمنی از نواحی مختلف ایران به منظور مهاجرت به ارمنستان به تهران آمدند و بعلت نیم كاره ماندن این برنامه در تهران اقامت گزیدند. جهت اداره و رسیدگی به امور كلیسایی- فرهنگی جامعه ارامنه تهران قبل از تبدیل آن به حوزه خلیفه گری جداگانه، ساختاری بنام ”شورای جامعه“ بوجود آمد. 

حوزه خلیفه گری ارامنه تهران در ابتدا به طور موقت بنا به دستور اچمیادزین سازماندهی شد و كشیش ارشد واهان گوستانیان به عنوان خلیفه به تهران اعزام گردید. نامبرده پس از مدتی به جلفای اصفهان منتقل شد و به جای او اسقف روبن درامبیان به سمت خلیفه ارامنه تهران منصوب گردید و تا دسامبر سال 1949 در این سمت باقی ماند، سپس از سمت خود عزل شد و مسند خلیفه ارامنه تهران برای مدتی خالی ماند. سه سال پس از سازماندهی حوزه خلیفه گری ارامنه تهران،اعضای ‌شورای خلیفه گری ارامنه انتخاب گردیدند. آنگاه ساختمان كوچكی در جوار كلیسای مریم مقدس بعنوان ساختمان شورای خلیفه گری ارامنه تهران بنا شد. 

به تاریخ یكم ژانویه سال 1960 اسقف آرداك مانوكیان به تهران آمد و سمت خلیفه گری ارامنه تهران را تا هنگام مرگ (15 اكتبر 1999) به عهده داشت. پس از قبول مسئولیت عنوان خلیفه ارامنه تهران از جانب نامبرده تصمیم گرفته شد ساختمان جدیدی برای سازمان خلیفه گری ارامنه تهران ساخته شود. فرد خیری به نام ماركار سركیسیان زمین مورد نظر را خریداری نمود ولی به علت فوت نامبرده، فرزندان آن مرحوم آقایان گورگن و وازگن سركیسیان به یادبود والدین خود كلیسای سركیس مقدس و ساختمان خلیفه گری ارامنه را بنا نمودند و مراسم تبرك آن در 29 آوریل سال 1973 به دست خورن اول جاثلیق ارامنه سیلیسی انجام شد. 

بعد از جنگ بین الملل دوم، قریب بیست هزار ارمنی در منطقه شمال شرق تهران و در محله وحیدیه اقامت گزیدند. پس از زلزله سال 1963 خرقان، به علت انتقال اهالی ارمنی آن به تهران، جمعیت ارامنه تهران رو به فزونی نهاد. 

پس از درگذشت اسقف اعظم ” آرداك مانوكیان” خلیفه ارامنه تهران در سال 1999، در 26 اكتبر 1999 مجمع عمومی نمایندگان ارامنه تهران، اسقف ”سیبوه سركسیان” را تخست به عنوان جانشین خلیفه و آنگاه در 6 ژوئن سال 2000 به عنوان خلیفه ارامنه تهران انتخاب نمود. 

با انتخاب اسقف سیبوه سركیسیان به عنوان خلیفه، فصل تازه ای در زندگی كلیسایی، ملی، فرهنگی و تربیتی ارامنه تهران گشوده است.